Laçının azad olunmasının 4-cü ildönümüdür

Azərbaycanın dilbər guşələrindən biri olan və strateji mövqedə yerləşən Laçın rayonu 4 il əvvəl erməni hərbi birləşmələrinin işğalından azad edilib. 2020-ci il Vətən Müharibəsində Ermənistan ordusu tam məğlubiyyətə uğrayaraq təslim aktına imza atmağa məcbur olub. Ermənistanın imzaladığı kapitulyasiya aktına əsasən, həmin il dekabrın 1-də erməni hərbi birləşmələri Laçın rayonu ərazisindən çıxaraq otuz ilə yaxın davam edən işğala son qoyuldu. Başqa bir rayon isə bir güllə belə atılmadan, bir nəfər də olsun şəhid vermədən ilk sahibinin nəzarətinə keçdi.
Vətən Müharibəsində Qələbənin davamı olaraq 2022-ci il avqustun 26-da Azərbaycan Ordusu Laçın şəhərini, Zabux və Sus kəndlərini nəzarətə götürüb. Təslim müqaviləsi imzalamaq məcburiyyətində qalan Ermənistanın işğal etdiyi sonuncu rayonu da tərk etməsi və milli qoşunların rayona daxil olması ilə Laçın şəhəri üçün yeni mərhələ başlayır. Nəhayət, sentyabrın 21-də Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyev Azərbaycanın Dövlət bayrağını şəhərdə qaldırıb.
Ümumilikdə 127 yaşayış məntəqəsindən ibarət olan Laçın rayonu 1992-ci il mayın 18-də Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunub. İşğaldan əvvəl rayonun 65 min əhalisi olub. Birinci Qarabağ müharibəsində 264 laçınlı şəhid olub, 67 nəfər itkin düşüb, yüzlərlə uşaq valideynlərindən birini, 31 uşaq isə hər iki valideynini, 65 nəfər girov götürülüb, 103 nəfər isə sağlamlığını itirib.
İşğal illərində 217 mədəniyyət, 101 təhsil, 142 səhiyyə müəssisəsi, 462 ticarət, 30 rabitə, 2 avtomobil nəqliyyatı və müxtəlif istehsal obyektləri talan edilərək dağıdılıb. Bölgədə mövcud olan 54 dünya və 200-dən çox yerli tarixi abidə dağıdılıb. Onların arasında VI əsrə aid Ağoğlan məbədi, XIV əsrə aid Məlik Əjdər türbəsi, Qaraqışlaq kəndində məscid, Zabux kəndində qədim qəbiristanlıq var.
İşğal zamanı rayonun meşə fondunun əhəmiyyətli hissəsi məhv edilib. İşğal zamanı 240 hektar ərazini əhatə edən Qaragöl Dövlət Təbiət Qoruğuna və 20 min hektar ərazini əhatə edən Laçın Dövlət Təbiət Qoruğuna böyük ziyan dəyib.
İşğaldan azad olunandan ötən dörd ilə yaxın müddətdə rayonda möhtəşəm yenidənqurma və yenidənqurma işləri aparılıb. Laçına həyat qayıdır. Prezident İlham Əliyevin rayona ilk səfəri zamanı Güləbird Su Elektrik Stansiyasının açılışı olub. Hazırda uzunluğu 72,8 kilometr olan Kəlbəcər-Laçın avtomobil yolunun tikintisi davam etdirilir. Əsası 2021-ci ildə qoyulan Laçın Beynəlxalq Hava Limanının tikintisinin 2025-ci ildə başa çatdırılması nəzərdə tutulur.Dövlət başçısının Laçına səfərləri zamanı Kəlbəcər-Laçın avtomobil yolunda inşa olunacaq 3,4 kilometr uzunluğunda tunelin təməli qoyulub. “Laçın” Qovşağı Yarımstansiyası, Qorçu qəsəbəsi, Şəlvə və Güləbird kəndləri, birinci Laçın şəhərində çoxmənzilli yaşayış kompleksinin, İşğal və Qələbə Muzey Kompleksinin təməli qoyulmuşdur.
“Böyük Qayıdış” Proqramı çərçivəsində artıq Laçında olan keçmiş məcburi köçkünlər öz ata-baba yurdlarına qayıdırlar. Şəhərə ilk qayıdış 2023-cü ilin mayında baş verib. Həmin il mayın 28-də Prezident İlham Əliyev Laçın şəhərinə qayıdan ilk sakinlərlə görüşüb, onlara evlərin açarlarını təqdim edib. Bundan sonra laçınlılar tədricən öz doğma yurdlarına qayıtdılar.
Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərində Şəhər Günlərinin təsis edilməsi haqqında” 31 iyul 2023-cü il tarixli Sərəncamına uyğun olaraq avqustun 26-sı ölkəmizdə Laçın Şəhəri Günü kimi qeyd edilir.